Jednym z najważniejszych zadań realizowanych przez samorządy jest wychowanie i wykształcenie młodego pokolenia. Samorząd gminy jest zobowiązany zapewnić warunki do nauki najmłodszym uczniom: przedszkolakom oraz uczniom szkół podstawowych i gimnazjów. Prowadzona od kilkunastu lat polityka państwa przekierowywuje to zadanie na barki samorządów bez wystarczającego zabezpieczenia finansowego - to problem z jednej strony. Z drugiej to systematyczny spadek liczby urodzeń a tym samym liczby uczniów, powoduje on konieczność szukania rozwiązań strukturalnych, które przy coraz niższym udziale państwa w finansowaniu oświaty zapewnią prawidłową realizację procesów dydaktyczno-wychowawczych.

Trzeba zgodzić się z tym, że szkoła to nie budynek i wyposażenie. Aby mogła funkcjonować muszą być uczniowie na pewnym racjonalnym minimum, zapewniającym właściwy rozwój osobowości, wychowania społecznego i intelektualnego, zapewniającym także umiejętność uczenia się codziennych kontaktów międzyludzkich.

Z uwagi na kilka uwarunkowań niezależnych od samorządu tj.:

• zmniejszającą się liczba uczniów (2005r. -1508 uczniów, 2011r.- 1168) w tym bardzo mała liczebność uczniów w szkołach wiejskich, w klasach I-VI : Mstyczów -31, Tarnawa 53, Krzcięcice – 39 i 19 w  Klimontowie, w klasach I-III;
• zwiększająca się kwota, która samorząd dokłada do oświaty ( w 2010 r. prawie 4 mln zł  z kosztami obsługi szkół);
• niesprawiedliwe naliczanie subwencji oświatowej dla miejscowości liczących niewiele ponad 5 tys. mieszkańców, która jest mniejsza o 38% od subwencji na 1 ucznia w miejscowościach, które liczą np. 4999 osób (Sędziszów ma  ok. 6700 mieszkańców i przez to subwencja dla gminy jest mniejsza o ok. 2,5 mln zł niż dla gmin o porównywalnej liczbie dzieci – nawet przy liczbie uczniów w klasach ok. 25 musimy dokładać do płac);
• utworzenie  i finansowanie 3 przedszkoli na terenach wiejskich – bardzo potrzebne i celowe, bo grupy liczą średnio po 20 dzieci;
• środki otrzymywane z budżetu państwa nie pokrywają narzucanych ustawowo podwyżek wynagrodzeń;
• nowe przepisy obowiązujące od 2011r. nakazują szczególną dyscyplinę i racjonalność wydatków publicznych, w tym równoważenie dochodów i wydatków bieżących, z których oświata stanowi największą pozycją.

Gmina Sędziszów stanęła przed dylematem jak najbardziej racjonalnie społecznie i ekonomicznie rozwiązać ten problem. Czy tak jak w większości gmin, gdzie zlikwidowano ponad 5 tys. szkół liczących do 70 uczniów, przy bardzo biernym podejściu do możliwości prowadzenia dalej tych szkół przez stowarzyszenia czy fundacje, czy też ścisłą współpracę ze środowiskiem nad wyborem rozwiązań. Dyskusje tak w gronie samorządowców jak i poszczególnych środowisk rozpoczęto już rok temu. Przyniosło to w efekcie wypracowanie kierunków najbardziej pożądanych i nie powodujących uciążliwości dla tych, dla których system oświaty jest tworzony tj. dla uczniów.

Wypracowany został wariant – można go nazwać racjonalności społecznej i ekonomicznej, gdzie gmina nie dąży do pełnych, możliwych oszczędności, szkoły pozostają dalej  w swoim środowisku, każdy nauczyciel otrzymuje propozycję dalszej pracy w szkole na nowych warunkach zgodnych  z Kodeksem pracy. Przyjmując te rozwiązania gmina w skali roku zmniejszy swoje obciążenie o ok. 1 mln zł.

Podjęte działania  reorganizacji oświaty szkolnej dotyczyły:
Od 1 września 2011r. funkcjonuje utworzony Zespół Szkół Ogólnokształcących w Sędziszowie, który zgodnie z założeniami spowodował:

• zwiększenie możliwości nadzoru nad dydaktyką, wychowaniem, bezpieczeństwem, innowacyjnością oraz przygotowaniem i realizacją projektów związanych z pozyskiwaniem środków pozabudżetowych,  z uwagi na  większe możliwości czasowe i organizacyjne wicedyrektorów poszczególnych szkół,
• utrzymał prestiż każdej ze szkół, albowiem decydują o tym kwalifikacje nauczycieli, poziom nauczania oraz osiągane przez uczniów wyniki na sprawdzianach i egzaminach zewnętrznych,
• zracjonalizowanie polityki kadrowej (część nauczycieli  uzupełnia etaty pracując w  dwóch szkołach),
• stworzenie lepszych warunków  zarządzania wspólnym obiektem w tym  również  wykorzystania posiadanych warunków lokalowych,
• zsynchronizowanie działań w zakresie remontów, utrzymania porządku, spraw bhp.
• reprezentowanie spraw organizacyjnych, finansowych i gospodarczych są jednoosobowo przez Dyrektora Zespołu,
• lepszą organizację pracy, efektywniejsze wykorzystanie  kadry pedagogicznej oraz pracowników administracji i obsługi.
• lepszą możliwość rozwiązywania trudnych problemów wychowawczych i przypadków dydaktycznych,
• formalnie lepsze  możliwości gospodarowania  budżetem i majątkiem szkoły,
• zwiększenie możliwości przygotowywania projektów w celu pozyskania środków pozabudżetowych,
• oszczędności, bez konieczności zwiększenia zatrudnienia w administracji  obsługa tylko 3, a nie 9 rachunków, zgodnie z ustawą o finansach pub licznych).

Mimo utworzenia zespołu zachowana została odrębność  Rad Pedagogicznych, Rad Rodziców  i Samorządów Uczniowskich poszczególnych szkół wchodzących w jego skład. Co jest równie  istotne, utworzenie Zespołu nie spowodowało  redukcji zatrudnienia.
Pierwotnie była jeszcze rozważana propozycja połączenia Sz. P. w Mstyczowie i Sz. P. w Tarnawie z dalszym funkcjonowaniem przy samorządzie, ale nie było woli środowisk do przyjęcia takiego rozwiązania. Z uwagi na najmniejszą liczbę dzieci (27 na 6 klas) samorząd podjął uchwałę o likwidacji na dzień 31 sierpnia 2011r szkoły we Mstyczowie, wspierając rodziców i środowisko w utworzeniu szkoły prowadzonej  przez Fundację  Na Rzecz Wspierania Rodziny oraz Dzieci i Młodzieży „Fundacja z Uśmiechem” z Kielc od 1 września 2011r (zapewnione warunki wychowawcze, dydaktyczne rozwoju osobowości i talentów na bardzo dobrym poziomie).

Dla pozostałych trzech szkół: w Klimontowie, Krzcięcicach i Tarnawie  wystosowaliśmy w lutym 2011r propozycję dla Rad Pedagogicznych i Rad Rodziców, aby samodzielnie przez utworzenie  fundacji czy stowarzyszenia podjęli się dalszego prowadzenia tych szkół z przekazywaniem otrzymywanej przez samorząd subwencji oświatowej, dowozem uczniów i wykonywaniem inwestycji (podobnie jak w Mstyczowie). W/w organy nie zdecydowały się na takie przedsięwzięcie.

Zgodnie z ustawą o systemie oświaty samorząd przekaże w drodze umowy prowadzenie tych szkół od 1 września 2012r dalej jako szkoły publiczne „Fundacji z Uśmiechem” z Kielc, która od 2009 r. prowadziła 3 punkty przedszkolne na wsiach, a od 1 września  prowadzi Sz. P. w Mstyczowie. Dla ucznia  i środowiska nic się nie zmieni, ewentualnie pojawią się większe możliwości pozyskania  środków na różne formy zajęć, w miarę potrzeb wydłuży się czas pracy szkół. Gmina nie była w stanie (ze względów jak wcześniej) zapewnić standardów wynagrodzeń  nauczycieli narzucanych przez MEN przy klasach liczących po kilkoro uczniów.

Naszą rolą jako samorządu jest monitorowanie, wspieranie i szukanie  takich rozwiązań, aby poprawić i uzyskiwać maksymalne efekty jakości nauczania, wychowania   i  kształtowania człowieka.

Dobra wiedza i wychowanie to najlepszy potencjał, jaki można ofiarować młodemu człowiekowi. I to wszystko przyświecało i będzie wytyczać dalsze działania naszego samorządu.

Burmistrz Sędziszowa
Wacław Szarek