Czasy II wojny światowej, określanej przez historyków jako najokrutniejszej z dotychczasowych dla ludzkości, coraz bardziej odchodzą w historię. Oddalamy się od tych bolesnych dla narodu polskiego wydarzeń.

17 sierpnia br. minęło 69 lat od bestialskiego mordu na mieszkańcach Swaryszowa w tym na wielu zakonspirowanych członkach AK lub osób współpracujących z organizacją.

Miejscowa ludność, a właściwie członkowie rodzin zamordowanych, tuż po tragedii urządzili cmentarz, grzebiąc na nim ciała 35 zakatowanych osób.

Trzeba nam wiedzieć, że rok 1944 (od marca do listopada) był czasem kiedy ziemia sędziszowska poniosła duże straty wśród działaczy AK. Przypomnijmy rozstrzelanych sędziszowian: w Jędrzejowie, Mnichowie, Piotrkowicach czy Chmielniku. Tuż po przejściu frontu w styczniu 1945 roku ich najbliżsi poczynili starania o ekshumację zwłok. Na  swaryszowskim cmentarzu miejsce wiecznego spoczynku znalazły dodatkowo ciała 15 osób. Łącznie nazwiska 50-ciu synów ziemi sędziszowskiej ofiar wojny z 1944 roku widnieją na nagrobnych tablicach. Zostały one odczytane (wywołane) w trakcie Apelu Poległych, w niedzielne popołudnie 18 sierpnia br. podczas dorocznej uroczystości patriotyczno – religijnej poświęconej ich pamięci, który prowadził Prezes Koła Światowego Związku Żołnierzy AK w Sędziszowie mjr w stanie spoczynku Zenon Kowalik.

W uroczystości wzięły  udział delegacje z pocztami sztandarowymi reprezentujące środowiska kombatanckie: Św. Związku Żołnierzy Armii Krajowej Korpusu „Jodła” z Kielc oraz sztandary Kół ŚZŻAK z Sędziszowa, Wodzisławia i Goleniowy, a także Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów, Policji i Polskiego Stronnictwa Ludowego wszystkie z Sędziszowa. Były obecne sztandary placówek oświatowych: SP Nr 1 i SP Nr 2 – z Sędziszowa, SP w Pawłowicach, SP w Tarnawie, SP w Mstyczowie i Gimnazjum w Boleścicach. Przybyły delegacje wszystkich 14 jednostek OSP z terenu naszej gminy, oraz sztandar ZG Z OSP w Sędziszowie.

Uroczystość uświetniła swoją obecnością Strażacka Orkiestra Dęta pod kierunkiem Kapelmistrz p. Agnieszki Skowrońskiej. Mszę świętą celebrował i homilię wygłosił ks. Jan Biernacki – proboszcz parafii w Tarnawie do której należy cmentarz w Swaryszowie.

W swoim okolicznościowym przemówieniu Burmistrz W. Szarek mówiąc o czasie wojny, zwrócił się do obecnych na uroczystości kombatantów słowami:
„Coraz mniej wśród Nas tych którzy doświadczyli na własnych barkach okrucieństw okupanta. Systematycznie życie dopełnia swoje żniwo. Choć życie nie szczędzi im trosk i zdrowie już nie domaga każdego roku jadą tu do Swaryszowa aby stanąć przy grobach  ...W tym miejscu z wielkim szacunkiem w imieniu społeczności tej ziemi chylę czoła za wasz heroizm i bohaterską postawę. Z tego miejsca chciałbym wam wszystkim złożyć hołd i podziękować że w tak trudnym czasie pozostaliście wierni swoim ideałom i Ojczyźnie. To dzięki Wam dzisiaj my żyjemy w wolnym kraju, Wasza lekcja nigdy nie zostanie zapomniana.”
    
Obecna na uroczystości Świętokrzyska Kurator Oświaty Pani Małgorzata Muzoł zwróciła się do młodzieży słowami: „Jestem z was dumna ,że mimo iż są wakacje tak licznie reprezentujecie młode pokolenie. Pamiętajcie że nikt, nigdy i nikomu nie zagwarantował  wolności na stałe. Waszym zadaniem w przyszłości będzie strzec tej wolności.” Następnie pogratulowała Burmistrzowi wszelkich działań w szkołach na terenie gminy które są dobrymi wzorcami dla młodego pokolenia w zakresie uczenia patriotyzmu i miłości do  Ojczyzny.

 Mimo, że jeszcze trwają wakacje, nie stało to na przeszkodzie i uczniowie ze SP Nr 2 w Sędziszowie na okoliczność uroczystości przygotowanych i zaprezentowali krótki montaż słowno-muzyczny. Byli to: Magdalena Ostrowska, Klaudia Chalewska, Natalia Ryś i Daniel Rokicki, których przygotowali ich nauczyciele: Beata Głowacka i Krzysztof Paw.

Uroczystość zgromadziła wielu innych gości w tym: obecni byli:

• Piotr Kurek – V-ce Prezes ZG ŚZ. ŻAK
• Zbigniew Mielczarek – Prezes Zarządu Okręgu ŚZ. ŻAK w Kielcach
• Kazimierz Suliga – Prezes Koła ŚZ. ŻAK z Wodzisławia.
• Włodzimierz Kołkowski – prezes Rodziny „SPALENI”
• Tomasz Domański – Oddział IPN w Kielcach
• Karol Fijałkowski – Pełnomocnik Marszałka Województwa Świętokrzyskiego d/s. Kombatantów
• Kazimierz Nowakowski – Pełnomocnik Starosty Jędrzejowskiego d/s. Kombatantów
• Radni Rady Miejskiej w Sędziszowie i Rady Powiatu w Jędrzejowie oraz  inni.

Na zakończenie uroczystości delegacje złożyły kwiaty i zapaliły znicze a następnie  wszyscy zasiedli do wspólnej grochówki.

Cmentarz w Swaryszowie jest największym miejscem upamiętniającym hitlerowskie zbrodnie na terenie powiatu jędrzejowskiego. Co roku w dniu odbywających się uroczystości rocznicowych (przypomnijmy pierwsza niedziela po 17 sierpnia, godz. 15:00) gromadzi rzesze mieszkańców z terenu nie tylko województwa ale i kraju. Na tą okoliczność gości mieszkańców Gdańska, Warszawy, Wrocławia czy Gliwic. To niezaprzeczalny dowód czym dla Polaków jest pamięć o tych którzy stracili życie w obronie Ojczyzny .

W przyszłym roku przypadnie okrągła 70-ta  rocznica wydarzeń.

Dbanie o miejsca pamięci narodowej na terenie gmin jest zadaniem własnym każdego samorządu. Już dzisiaj ze strony Burmistrza i Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa zostały podjęte działania zmierzające do  restauracji obiektu cmentarza  i otoczenia, aby trwał w przyszłe pokolenia zawsze "tylko" jako pomnik czasów niewoli narodu.

Ewa Kubas-Samociuk

Zdjęcia z uroczytości TUTAJ>>>